Impact van de coronacrisis op de arbeidsmarkt

De impact van de coronacrisis op de Belgische arbeidsmarkt is minder groot dan werd van uitgegaan. Dat blijkt uit de jongste arbeidsmarktindicatoren, die de FOD Werkgelegenheid dinsdag publiceerde. ‘We zien dat de coronacrisis enkele hardnekkige structurele uitdagingen nog verder verscherpt’, geeft minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS) toe.
Het gaat om 230 indicatoren voor het jaar 2020. Op basis van voorlopige gegevens, blijft ook de situatie in 2021 vrij stabiel, klinkt het.

Tot en met 2019 evolueerde de Belgische arbeidsmarkt op bijna alle vlakken gunstig. Maar de plotse opkomst van het coronavirus in maart 2020 maakte daar abrupt een einde aan. Toch bleven de effecten meevallen, al zijn sommige groepen duidelijk zwaarder getroffen dan andere, klinkt het.
Zo daalde de werkzaamheidsgraad - dat is het aandeel werkenden binnen de bevolking op beroepsactieve leeftijd - van 70,5 procent in 2019 naar 70 procent in 2020. ‘Dat is nog steeds boven het niveau van de jaren voor 2019’, zegt de FOD Werkgelegenheid. Het EU-gemiddelde blijft met 72,4 procent wel hoger.
Ook de werkloosheidsgraad bleef historisch laag: op 5,4 procent in 2020. Enkel in 2019 lag hij nog iets lager (5,2 procent). ‘Zelfs het aandeel langdurig werklozen binnen de totale werkloosheid - een klassiek pijnpunt voor de Belgische arbeidsmarkt - bleef op een relatief laag niveau’.
Federaal minister van Werk Pierre-Yves Dermagne (PS): ‘Dankzij gepaste en volgehouden overheidssteun zijn de negatieve gevolgen van de zwaarste economische schok sinds de Tweede Wereldoorlog op de werkgelegenheid veel minder groot dan initieel gevreesd. We zijn er bijzonder goed in geslaagd om bedrijven overeind te houden en de werkgelegenheid en de koopkracht van werknemers te beschermen. Het feit dat belangrijke arbeidsmarktindicatoren zoals de werkzaamheidsgraad quasi stabiel bleven, toont dat de juiste keuzes gemaakt zijn.’

Tijdelijke werkloosheid
Op sommige vlakken was er wel een grotere impact van de coronapandemie duidelijk. Het meest opvallende was de toename van de tijdelijke werkloosheid, met een nooit geziene piek in maart en april 2020, zegt de FOD. Zelfs in de eerste helft van 2021 lag die nog op een hoger niveau dan tijdens de financiële crisis van 2008-2009.
Ook de toename van thuiswerk (van 18,9 procent naar 29 procent) was opvallend. De stijging situeerde zich vooral bij personen die meer dan de helft van de tijd thuiswerken.
Het gemiddeld aantal jaarlijks gewerkte uren per werknemer daalde eveneens sterk, van 1.576 uren in 2019 naar 1.481 in 2020. Het aandeel ‘tijdelijk werk’ kende een duidelijke daling in 2020, en dat is vooral te wijten aan de afname van interim- en studentenarbeid. Er was ook een afname van het werk op zaterdag en zondag in 2020, terwijl dat sinds 2018 nog aanzienlijk was toegenomen. Die daling weerspiegelt mogelijk de zware impact op de horeca, luidt het.

Bepaalde groepen werknemers zijn  zwaarder getroffen
Doordat niet alle sectoren in dezelfde mate hun activiteit moesten terugschroeven tijdens de pandemie, zijn bepaalde werknemers zwaarder getroffen dan andere. Het gaat in het bijzonder om jongeren, kortgeschoolden, niet-EU-immigranten en personen met een arbeidshandicap. Het armoederisico nam weliswaar niet toe, ‘wat vermoedelijk te wijten is aan de steunmaatregelen’.
Bij jongeren (20-29 jaar) was er een gevoelige afname van de activiteitsgraad: van 67,2 procent naar 64,4 procent. Het aantal vroegtijdige schoolverlaters is in 2020 wel verder gedaald, ondanks het afstandsonderwijs. Ook het aantal NEET’s (jongeren die niet werken noch een opleiding volgen, red.) is tamelijk stabiel gebleven.
‘We zien dat de coronacrisis enkele hardnekkige structurele uitdagingen nog verder verscherpt’, geeft minister Dermagne wel toe. ‘Voor verschillende groepen die het al moeilijk hadden op de arbeidsmarkt, is de situatie nog nijpender geworden. Via de jaarlijkse werkgelegenheidsconferenties ontwikkelen we voor hen plannen op maat, dat is vandaag belangrijker dan ooit.’ De minister wijst erop dat het eerste actieplan over oudere werknemers nog deze maand aan de regering wordt voorgelegd. In juni volgt een tweede conferentie rond tewerkstelling van niet-EU-burgers.

Bron: De Standaard - 18 januari 2022