Het ontslag van de VRT-directies legt een relatie tussen leiderschap en werkcultuur.
De risico’s van bepaalde vormen van leiderschap, die vandaag vaak de benaming 'toxisch' mee krijgen, zijn bij de overheid intussen bekend. Bij lokale besturen krijgt dit leiderschap soms een specifieke invulling.
Toxisch leiderschap bij de overheid
Leidinggevenden (zowel ambtenaren als politiek) vertonen soms gedrag dat schadelijk is voor zowel het team als de organisatie. Dit kan zich uiten in verschillende vormen, zoals het kleineren van medewerkers, het afdwingen van loyaliteit door angst, manipulatie, of een gebrek aan transparantie. In zo'n omgeving voelen medewerkers zich vaak niet gehoord, niet gewaardeerd en soms zelfs geïntimideerd.
Bij een lokaal bestuur, waar direct contact met burgers en de gemeenschap centraal staat, kan dit extra problematisch zijn. Beslissingen die meer gericht zijn op persoonlijke belangen van de leidinggevende, in plaats van het algemeen belang, kunnen het vertrouwen van burgers in het bestuur ondermijnen. Medewerkers kunnen bang zijn om hun mening te geven of met nieuwe ideeën te komen, wat de innovatie en kwaliteit van de dienstverlening ernstig beperkt.
Toxisch leiderschap bij politieke leiders
Problematisch leiderschap kan ook binnen de politieke sfeer, zoals bij schepenen ernstige gevolgen hebben voor het functioneren van een lokaal bestuur. Schepenen spelen een cruciale rol in het uitzetten van het lokale beleid en zijn verantwoordelijk voor belangrijke sectoren zoals ruimtelijke ordening, financiën of cultuur.
Wanneer een schepen een niet aangepaste leiderschapsstijl hanteert, kan dit een verstikkend effect hebben op de besluitvorming, de samenwerking binnen het college van burgemeester en schepenen, en op de relatie met ambtenaren.
Toxisch leiderschap bij schepenen kan zich uiten in machtsmisbruik, manipulatie van informatie, het uitschakelen van tegenspraak en het bevorderen van een cultuur waarin eigenbelang boven het algemeen belang gaat. Dit kan zorgen voor spanningen tussen politieke collega's, die zich niet vrij voelen om openlijk hun mening te geven uit angst voor politieke repercussies. Een schepen die gebruikmaakt van intimidatie of vriendjespolitiek kan ook de kwaliteit van beleidskeuzes aantasten, waarbij persoonlijke of partijpolitieke belangen zwaarder wegen dan wat goed is voor de gemeenschap.
Gevolgen voor ambtenaren
Voor ambtenaren die direct onder een schepen werken, leidt toxisch leiderschap tot een gevoel van onveiligheid, burn-out of demotivatie. Ambtenaren worden gedwongen beleid uit te voeren waar ze niet achter staan of besluiten moeten verdedigen die niet in het belang zijn van de burger. Dit schaadt niet alleen de interne werking van het lokale bestuur, maar ook de kwaliteit van de dienstverlening aan de inwoners.
Evalueer regelmatig het leiderschap
Om dergelijke situaties te voorkomen, is het belangrijk dat er binnen lokale besturen een cultuur van transparantie en verantwoordelijkheid bestaat.
Regelmatige evaluaties van het leiderschap van zowel ambtenaren als schepenen, kan helpen om onaangepast leiderschapsgedrag te identificeren en te corrigeren. Daarnaast zou het aanmoedigen van samenwerking en wederzijds respect tussen schepenen en ambtenaren moeten bijdragen aan een gezondere en effectievere bestuurscultuur.
Bronnen / verdere lectuur:
Bron: Securex, 18 juli 2024 , 9,3% werknemers ervaart toxisch gedrag van leidinggevende